Η Μουργκάνα! [και από πού πήρε το όνομά της...]



Ομοσπονδία Μουργκάνας

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ - ΒΟΥΝΑ

του Μιχάλη Πασιάκου

Μουργκάνα, η. Οροσειρά (Όρη Τσαμαντά) στη βόρεια Θεσπρωτία.

Η χιονισμένη Μουργκάνα
φωτογραφημένη
από την κορυφή της Βελούνας

φωτό: Λεωνίδας Τζάνης

Ο μητροπολίτης Αθηναγόρας γράφει: ≪…το βουνό λέγεται Μούργκανος, αρχικώς θα ήτο Μπούργκανος ταυτόν του Βούλγκανος, ήτις λέξις σημαίνει τόπον ηφαιστιώδη・ και γαλλιστί Βοργκάν, ή volcau είναι το ηφαίστιον, εκ του Λατινικού vulcanus θεού του πυρός…≫1

Ο Α. Κίτσος (γεννήθηκε στον Τσαμαντά της Μουργκάνας) γράφει: ≪…Η ονομασία προήλθε, από τη λέξιν Μούργκος που σημαίνει μαύρος, σκοτεινός. Κατά το φθινόπωρον όταν μαύρα σύννεφα, σωρείτες εγγίζουν την κορυφή του, το βουνό αυτό προβάλλει σαν σκοτεινός όγκος μαύρος και απειλητικός, και έτσι δικαιολογεί την ονομασία του…≫2

Η λέξη στα ελληνικά, όπου κοινό NE μούργος, ο και τα ηπειρωτικά μούργας και μούργκας, λέξεις που χαρακτηρίζουν μόνον σκύλους σκούρου χρώματος, στα ρουμ. murg “ο ψαρός” προέρχεται από το λατινικό amurga,<ελλην. αμόλγη ), αλβ. murg > αρομ. επίθ. murgu, -a “γκριζωπός, μελανόφαιος” όνομα που δίνεται σε σκυλιά και άλογα γκριζωπά.

Στα αλβανικά όπου murge-a ≪η μούργη≫ , murg -u ≪ο καλόγερος≫, murk και murgu ≪σκοτεινός, μαύρος≫ , το βουλγ. Murgo ≪μαυριδερός.3

Μπουργκάνα, είναι βουνό στην περιοχή των Α. Σαράντα της Αλβανίας.4

Στην κορυφή της Μουργκάνας

φωτό: Λεωνίδας Τζάνης

Βιβλιογραφία/πηγές:

1. Μητροπολίτου Αθηναγόρα, Περί το Ηπειρωτικ. όνομα Καίσαρης, εφημ. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ, αρ. φ. 273, 4-3-1936, σ.3.

2. Α. Κίτσου ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΗ ΓΗ, σ. 21.
3. Οικονόμου, Ζαγόρι, σ. 788.
4. Ζαρμπαλάς, Χάρτης, σ. 103.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα: "ΘΕΣΠΡΩΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ"